Sint-Annatunnel

Emiel Van Averbeke

Antwerpen, Sint-Jansvliet

1931 – 1933

Voetgangerstunnel

Ooit, in een heel ver verleden heb ik over dit gebouw een werkje gemaakt. Het was voor de engelstalige les ‘Modernism’ bij de master architectuur. De docent werd later ook de promotor van m’n eindwerk. Het gebouw(en) heeft me altijd gefascineerd. Je ziet bijna niet dat er een tunnel met prachtige roltrappen en leuke tegeltjes schuilt onder de gebouwen.

Schelde

De rivier is altijd zeer belangrijk geweest voor Antwerpen op bijna alle vlakken. Maar men wou ook aan de overkant geraken, al in 1249 was er een veerdienst. Eeuwenlang was er enkel een overzet per boot. Rond de jaren 30 van de vorige eeuw kwam hier eindelijk verandering in. In 1931 begon men met de bouw van ineens twee tunnels onder de Schelde: de Sint-Annatunnel voor voetgangers en de Waaslandtunnel voor auto’s. Er was maar één voorbeeld: de Holland Tunnel in New York, maar deze was voor voertuigen en had dus hellingen aan beide kanten. Men had een andere oplossing nodig voor de voetgangerstunnel.

Hoogteverschil

Er kwamen twee oplossingen: een lift en roltrappen. Het was de eerste keer dat er roltrappen werden gebruikt bij een tunnel. De lift is zeer groot, groot genoeg voor een ambulance uit die tijd. Deze komen dan ook direct buiten uit, op de straat, enkel beschermd met een luifel. Het publieke karakter wordt hier ook nog eens mee benadrukt.De roltrappen kan je bereiken door de glazen gang rond het gebouw.

Beton, staal en baksteen

De gebouwen van de tunnels zijn ontworpen door Emiel Van Averbeke, de stadsarchitect van die tijd. Niet alleen de inkomgebouwen aan beide oevers zijn door hem ontworpen, ook de ventilatiegebouwen van de Waaslandtunnel. De gebouwen voor de voetgangerstunnel zijn opgebouwd met een stalen skelet en afgewerkt met een gele baksteen. Alhoewel de ventilatiegebouwen er hetzelfde uitzien, hebben ze een betonnen skelet. Dit voor de technische kanalen, die gladdere schachten nodig hebben. In de architectuur zitten accenten die naar Dudok en Wright verwijzen.