MAS = Museum aan de Stroom
Neutelings Riedijk Architecten
Antwerpen, Hanzestedenplaats 1
2006-2011
Geschiedenis
In de 16e eeuw werd dit gebied speciaal ontwikkeld voor havenactiviteiten met drie vlieten. In het midden stond het Hanzehuis van Cornelis Floris de Vriendt (ook de architect van het stadhuis). Gebouwd in 1564 is het spijtig genoeg afgebrand in 1893. In het begin van de 19e eeuw laat Napoleon Bonaparte hier onze twee eerste dokken aanleggen. De haven breidde meer en meer uit en verplaatste zich naar het noorden. De ruimte rond de eerste dokken was op het einde van de 20e eeuw verlaten.
.
Musea
Het MAS is een verzameling van verzamelingen. Op het einde van de 20e eeuw waren er vier musea die niet meer voldeden aan de laatste museumstandaarden. Dit waren het museum Vleeshuis, het Scheepvaartmuseum, het Volkskundemuseum en het Etnografisch museum. Men besliste om deze collecties samen te brengen in een nieuw museum. Het MAS heeft nu ongeveer 470 000 objecten in zijn collectie. Er wordt maar een klein deel getoond in het museum zelf. Daarbij wordt er gewerkt met thema’s, waarbij elke verdieping een thema heeft.
+2 Kijkdepot
De 470 000 collectiestukken worden niet allemaal bewaard in het MAS. Om toch de niet-tentoongestelde stukken aan de mensen te tonen is er het kijkdepot met meer dan 180 000 stuks. Hier wordt het verhaal gedaan van het MAS: een verzameling van verzamelingen. Hier worden ook kleinere tentoonstellingen tentoongesteld en die veranderen op gepaste tijden. Zo kan je hier altijd wel iets nieuw vinden als je het museum bezoekt.
Op de derde verdieping gaan de tijdelijke expo’s door. Deze expo’s worden meestal ook vermeld op deze website. Onder andere:
- Body Art
- Glasses (Luc Tuymans)
- Buddha & Mind.
- Encounters
+4 Machtsvertoon
Op de verdieping macht zijn er vier verschillende onderdelen: Antwerpen in de 16e en 17e eeuw, Japanse cultuur in de 17e eeuw, Centraal-Afrika van de 16e tot de 19e eeuw en Polynesische erfstukken. Voor Antwerpen was de 16e eeuw de gouden eeuw. Er was veel handel en overheersing. Hier zien we afbeeldingen van een beeldhouwwerk van Alva tot een ontwerp voor een poort van Rubens. Bij de Japanse cultuur zijn de zwaarden van de samoerai weergegeven. In het Afrikaanse deel zijn er vooral statusvoorwerpen en luxegoederen tentoon gesteld. Zoals de hoofdmansstoel met rugleuning: let vooral op de achterkant waar een man en een vrouw de liefde bedrijven, terwijl een 2e man (de echtgenoot ?) met een mes hen betrapt. Het 4e deel van deze verdieping is mijn favoriet.
Mijn favoriet:Polynesische erfstukken, installatie van Maori-beeldhouwer George Nuku
De erfstukken zijn weergegeven in een moderne versie van een Polynesisch ontmoetingshuis. Het is een kunstwerk van Maori-beeldhouwer George Nuku in opdracht van het MAS. De voorwerpen staan terug in een sacrale ruimte, maar wel naar de moderne tijd gebracht: het is gemaakt van polyester in plaats van hout. De witte reus tegen de muur is een knipoog naar de reus Antigoon.
+5 Antwerpen à la carte
Een stad heeft voedsel nodig. Op deze verdieping gaat men dieper in op de aanvoer, het aankopen, het klaarmaken en de verwerking van het afval. Leuk is de presentatie: aanvoer wordt uitgebeeld in containers, aankopen op echte supermarktrekken en de verwerking van afval in de toiletjes die je vindt bij sporthallen of zwembaden. Er is het verhaal van Nello & Patrasche en van Teun de Eierboer. In de afdeling van het klaarmaken kan je recepten van Vicky Geunes terugvinden. De chef van restaurant ‘t Zilte op de 9e verdieping van het MAS heeft een oud receptenboek aangepast naar een modern recept. Neem er gerust één mee om thuis te proberen.
Mijn favoriet: Antwerpse specialiteiten
Aan een zijkant van de container staat een kast met Antwerpse specialiteiten. Met m’n rondleidingen rond smaak ben ik hier zeker in geïnteresseerd. Het meest fascinerende is dat de ingrediënten van onze specialiteiten niet van hier komen. Bijvoorbeeld de Elixir d’Anvers met 32 verschillende kruiden, waarbij de meest exotische. Chocolade moet van ver komen om onze koekjes en chocoladerepen uit Antwerpen te maken.
+6 Wereldhaven
Antwerpen was in de 16e eeuw een draaischijf van goederen, nu hebben we één van de grootste haven van Europa. Dit verhaal wordt onder andere uitgelegd aan de hand van 100 scheepsmodellen met elk een verhaal. De opbouw is gemaakt uit paletten en er zitten schuiven in verwerkt met nog meer kunstwerken. Trek ze zeker even open. Op de wand wordt een satellietbeeld van Antwerpen geprojecteerd waarop wordt uitgelegd hoe de haven gegroeid is en welke (soms wilde) ideeën men had. Voor m’n favoriet was ik aan het twijfelen tussen de jigger en de beenderen. De jigger zal ik nog wel eens uitleggen bij het Felixpakhuis… Ook de koffiesorteertafel is interessant met het verhaal van de koffieboonwijven.
Mijn favoriet: beenderen van de reus Druoon Antigoon
Het verhaal van Brabo en reus Antigoon is al langer gekend. Maar het kreeg pas echt wereldfaam toen er bij opgravingen de beenderen van de reus werden teruggevonden. Ze werden tentoon gesteld in het stadhuis en alle buitenlandse prominenten moesten hier naar komen kijken bij een bezoek aan onze stad. Ook de Duitse schilder Dürer is ze komen bewonderen. Nu weten we dat het walvisbeenderen zijn. De verwondering in de ogen van bezoekers als ik vertel dat we beenderen van de reus hebben is prachtig.
+7 Leven en dood
De dood is een belangrijk moment waarbij mensen van over de hele wereld bij stilstaan. Er horen rituelen en feesten bij. De dood wordt besproken van het oude Egypte, over Afrika tot Azië om te eindigen bij de drie religies van het boek: joden, christenen en moslims. Allemaal proberen ze een antwoord te zoeken op de grote vragen die bij de dood horen.
Mijn favoriet: Sarcofaag + mummie, Egypte, ca. 1000 v. Chr.
Sterven was niet het einde voor Egyptenaren. Ze dienden een reis door de onderwereld te maken. De overledene kreeg een pakket met voedsel en uitrusting mee voor een overvloedig leven na de dood. Graven waren zeer belangrijk en kregen veel aandacht. De ziel moest overleven en daarom diende het lichaam bewaard te worden. De organen werden verwijderd en bewaard in speciale potten, canopen. Het hart bleef zitten. Het rare aan deze sarcofaag is dat de mummie van een 50-jarige vrouw ouder is dan de kist. Ze ligt dus in een kist die waarschijnlijk niet voor haar bedoeld was…
+8 Kunst uit precolumbiaans Amerika
Het verhaal van leven en dood gaat verder op deze verdieping. Vooral de band tussen natuur en het bovennatuurlijke wordt belicht. Hier wordt de verzameling van Paul en Dora Janssen Arts tentoon gesteld.
Mijn favoriet: Beeldengroep krijger met 2 honden, Mexico, 400-900
Deze beeldengroep is al meer dan duizend jaar oud, maar ik vind het persoonlijk zeer modern. De man is een gevangene, ooit een krijger, maar nu wacht hij op z’n onthoofding. Hij draagt enkel nog een lendedoek en z’n sieraden zijn afgenomen. Er zitten touwen oorsieraden op de plaats van gouden.
Panorama Antwerpen
De boulevard en het panorama zijn gratis. Geniet van het contract tussen binnen en buiten, tussen rode steen en het golvend glas. Het museum maakt hiermee een statement: klassieke 19e eeuwse musea zijn naar binnen gekeerd. Het MAS maakt connectie met de stad. Onderweg zie je de medaillons van de twee Toms. Op de vijfde verdieping ga je maar wat dichter bij het glas staan en kijk je naar beneden, naar het werk van Luc Tuymans. Ga zeker even helemaal naar boven voor het prachtige 360° zicht op Antwerpen en de haven. Er is maar één nadeel aan het panorama: je kan het nieuwe Havenhuis niet zien …
