100 x Congo

MAS

Hanzestedenplaats 1, Antwerpen

03/10/2020 – 28/03/2021

MAS

Dit jaar zouden verschillende musea en plekken in Antwerpen in het teken staan van Congo. Door een bepaald virus is dit allemaal door elkaar geschud. Spijtig van de jarenlange voorbereiding. In het MAS krijgen de gidsen al  jaren voorbereiding op deze tentoonstelling. Er waren workshops en lezingen die ons moesten voorbereiden op toch wel een beladen onderwerp. Eindelijk is het zover: de expo is geopend voor het publiek en ze is prachtig.

Wil je een mooie aanvulling hebben op deze tentoonstelling? Dan kan je ook de boekententoonstelling bekijken in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience. Ik gids beide tentoonstellingen, dus contacteer me gerust voor een rondleiding.

Congo

100 jaar geleden werd de stad Antwerpen eigenaar van een grote collecte Congoleze cultuurvoorwerpen. Speciaal hiervoor werden in deze expo 100 objecten in de kijker geplaatst. Deze staan centraal in de ruimte. Rondom worden de contacten tussen Antwerpen en Congo doorheen de tijd verbeeld: van de zestiende eeuw tot missionarissen in de vorige eeuw. Hoe verliepen deze contacten en hoe zag men elkaar? Er worden veel vragen gesteld in deze tentoonstelling en we hopen dat tijdens en na de expo het beeld rond deze contacten en Congo uitgediept worden en in vraag worden gesteld.

Nkisi Nkondi van chef Ne Kuko

Het belangrijkste beeld voor mij in deze tentoonstelling is het krachtbeeld (nkisi nkondi) dat bij het deel van de wereldtentoonstellingen staat. Het staat in deze expo, wordt uitgelegd in de expo van de Erfgoedbibliotheek en is een bruikleen van het AfrikaMuseum in Tervuren. De Belg Alexander Delcommune roofde het beeld in 1878 van Ne Kuko, een Kongo-chef. De chef wilde er losgeld voor betalen, maar Delcommune nam het mee naar België waar het werd tentoongesteld op de wereldtentoonstelling van 1885 in Antwerpen. Later belande het in het Museum van Belgisch-Congo (de voorloper van het AfrikaMuseum) in Tervuren. Er werd nog tweemaal voor een teruggave van het beeld gevraagd vanuit Congo. Het debat over teruggave van Congolese kunst kan hier volop gevoerd worden.

Dialoog

Voor deze tentoonstelling werd er samengewerkt met Congolese onderzoekers en kunstenaars. Dat merk je al bij het binnenkomen, bij het werk van Chéri Samba met een eerbetoon aan oude meesters. Op het einde vind je de film ‘In Vele Handen’ waarin 25 personen hun blik werpen op de Congolese collectie in Antwerpen. Je kan deze bekijken in de expo, maar ook in het paviljoen onderaan het MAS.

Het laatste object van de tentoonstelling is een grafbeeld van een wachter. Het is een fumani, een denkende chef die zich bekommert om de toekomst van zijn familie en clan. Bij zijn overlijden werd het zijn dubbelganger die bleef waken. Het herinnert me aan ‘De Denker’ van Auguste Rodin. Op de muur tegenover het object staat een vraag, denk jij mee na?