Barokke Influencers in de Erfgoedbibliotheek
Expo Barokke Influencers in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience

Barokke Influencers in de Erfgoedbibliotheek

Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience

Hendrik Conscienceplein 4, Antwerpen

22/04/2023 – 10/09/2023

 

Expo Barokke Influencers in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience - zicht op de zaal enkele eeuwen geleden

Barokke Influencers

Een van de grote tentoonstellingen dit jaar is helemaal mijn ding: ‘Barokke Influencers’. In 2018, het Barokjaar, heb ik mijn boek rond Barok in Antwerpen uitgebracht en zoals je weet is Rubens een van mijn favoriete schilders. De leukste plekken om te gidsen in Antwerpen zijn het Havenhuis, de Erfgoedbibliotheek en de Sint-Carolus Borromeuskerk. Nu komt het leuke: het stadsfestival vindt onder andere op deze 3 locaties plaats (en in het KMSKA en Snijders&Rockoxhuis).

Expo Barokke Influencers in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience - ledenregister Sodaliteit

Bovensodaliteit

In deze blogpost behandel ik enkel de Erfgoedbibliotheek. De andere plekken komen later (nog) aan bod in nieuwe artikels. Het gebouw van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience heeft al heel wat functies gehad voor het de stadsbiblotheek werd. Het was onder andere een militair hospitaal en een verhuurbedrijf voor koetsen, maar het begon ooit als sodaliteit.

Een sodaliteit was een christelijke broederschap, een soort netwerkgroep of serviceclub. De mannen (er waren geen vrouwen toegelaten) kwamen elke week samen, onder andere voor de mis die hier werd gehouden. Als je buiten het gebouw bekijkt, zie je een gelijkvloerse en een eerste verdieping met grote ramen. Op elk van deze verdiepingen was een kapel: de beneden- en bovensodaliteit. De bovenste werd gebruikt door de ‘Bejaerde Jongmans’ (de volwassen vrijgezellen). In de expo ligt een pagina open van het inschrijfregister, met prachtige tekeningen versierd.

Expo Barokke Influencers in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience - Heilige Rosalia van Antoon Van Dijck

Heilige Rosalia van Antoon Van Dijck

Lange tijd was het niet geweten hoe die bovensodaliteit er uitgezien moet hebben. Enkel reisgidsen uit de 17e en 18e eeuw gaven een kleine geschreven blik op de zaal. Een studente kwam in 2021 op het spoor van een schilderij dat het interieur weergaf. Het originele schilderij kon niet uitgeleend worden voor de expo, maar er hangt een perfecte kopie, waarop je heel veel details kan ontdekken.

Een van de details is het schilderij aan de achterwand in het midden: de Heilige Rosalia van Antoon Van Dijck. Zij wordt aangeroepen tegen de pest en aardbevingen. Van Dijck had de pest meegemaakt in Palermo waar een grote Rosaliaverering was. Toen hij terugkwam in Antwerpen, hadden de jezuïeten net een relikwie van haar aangekocht. Van Dyck zag dat als een teken om voor Antwerpen een werk rond haar te maken en te verkopen (voor een heel zacht prijsje) aan de sodaliteit.

Expo Barokke Influencers in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience - Mystiek huwelijk Zalige Herman-Jozef met Maria

Nog een Van Dijck en twee Garibaldo’s

De bovensodaliteit bevatte veel kunstwerken. Antoon Van Dyck maakte zelfs nog een tweede stuk voor de ruimte: rond de zalige Herman Jozef. Deze ging in een visioen een mystiek huwelijk aan met Maria. Het perfecte onderwerp voor een kapel voor ongehuwden. De schilderijen van Antoon Van Dyck kunnen niet meer binnen in de zaal door hun grootte, maar er is een prachtige projectie en een kopie van de schilderijen aanwezig.

Het plafond was gedecoreerd met schilderijen rond het leven van Maria en langs de lange wand hingen heel wat andere schilderijen. Enkele heeft men al kunnen identificeren, onder andere twee schilderijen van de Antwerpenaar Marc Antonio Garibaldo. Een vrij onbekende schilder. De twee schilderijen van zijn hand zijn teruggevonden in de Sint-Laurentiuskerk en waren niet zichtbaar voor het publiek. Ter ere van de tentoonstelling is er een gerestaureerd. Ik ga niet verklappen welke dingen men zo ontdekt heeft, daarvoor moet je de prachtige tentoonstelling bezoeken…

Expo Barokke Influencers in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience - twee teruggevonden werken van Garibaldo

Bezoek

Je kan enkel deze tentoonstelling bezoeken of een combiticket aankopen waarmee je ook de expo’s in de SInt-Carolus Borromeuskerk en Snijders&Rockoxhuis bezoekt. Er is een actie voor A-kaarthouders dat je maar 10 euro in plaats van 18 euro betaalt!

Wil je een rondleiding in deze expo of een wandeling langs de drie locaties kan je me altijd contacteren of via Experience Antwerp boeken en mijn naam vermelden als voorkeurgids. Je kan me altijd contacteren voor andere vragen of opmerkingen.

Barokke Influencers in EHC

 

Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience

Antwerpen, Hendrik Conscienceplein 4

22/04/2023 – 10/09/2023

Meer informatie